Khơi dậy khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc

Khơi dậy khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc

• Bởi Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa
• 22/07/2025 07:45:03
• 14 lượt xem
• 0 lượt thích
• 0 bình luận

1. Vai trò, vị trí của thanh niên trong lịch sử

Lịch sử dân tộc Việt Nam là bản hùng ca dựng nước và giữ nước của các thế hệ, trong đó thế hệ trẻ luôn đóng vai trò xung kích, là lực lượng nòng cốt, đặc biệt từ khi có Đảng lãnh đạo, cầm quyền. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội, là tương lai của đất nước. Nhận thức sâu sắc vai trò, vị trí to lớn của thanh niên, ngay từ khi ra đời, Đảng đã đặc biệt quan tâm đến công tác thanh niên, coi đây là một bộ phận quan trọng trong công tác xây dựng Đảng và sự nghiệp cách mạng. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng luôn đánh giá vai trò của thanh niên là hết sức quan trọng: “Vai trò đó quan trọng vì đó là lực lượng thúc đẩy trong toàn dân. Thanh niên là lực lượng tiến bộ ở các giới, các ngành để thúc đẩy chính sách của Đảng. Thanh niên là chủ tương lai, đối với Đảng, thế hệ thanh niên là kho dự trữ đảng viên và cán bộ”1. Từ sớm, Đảng đã thành lập các tổ chức thanh niên cách mạng, tiền thân của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ngày nay, nhằm tập hợp, đoàn kết, giáo dục và phát huy sức mạnh của tuổi trẻ. Trải qua các thời kỳ lịch sử với những tên gọi khác nhau như Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương, Đoàn Thanh niên Cứu quốc, Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam..., tổ chức Đoàn luôn là đội dự bị tin cậy của Đảng, là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, là nơi rèn luyện, bồi dưỡng những lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đoàn Thanh niên đã không ngừng lớn mạnh, phát triển cả về quy mô và chất lượng, thực sự trở thành hạt nhân chính trị, nòng cốt trong các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ.

Cùng với xây dựng lực lượng, tổ chức, công tác giáo dục và rèn luyện thanh niên luôn được Đảng coi trọng hàng đầu. Đảng luôn quan tâm giáo dục cho thanh niên về lý tưởng cách mạng, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thông qua các phong trào thi đua yêu nước, các hoạt động thực tiễn, Đảng đã rèn luyện thanh niên trong lao động, học tập, chiến đấu, giúp họ nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng. Đảng luôn tạo môi trường thuận lợi để thanh niên phát huy tài năng, sức sáng tạo, cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và chống Mỹ, cứu nước, thanh niên lại càng thể hiện rõ vai trò tiên phong, đi đầu trong mọi mặt trận. Từ các phong trào học sinh, sinh viên yêu nước trong lòng địch đến các đội thanh niên xung phong mở đường, tải đạn nơi chiến trường ác liệt, tuổi trẻ Việt Nam đã không quản ngại hy sinh, gian khổ, “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Những Lý Tự Trọng, Võ Thị Sáu, Nguyễn Văn Trỗi, Đặng Thùy Trâm... đã trở thành biểu tượng bất tử cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng của thanh niên Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm ra việc để chuẩn bị cái tương lai đó”2. Lịch sử đã chứng minh, ở bất kỳ giai đoạn nào, thanh niên luôn là rường cột của nước nhà, là lực lượng quan trọng quyết định đến vận mệnh và tương lai của dân tộc.

Trong thời kỳ đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng và ánh sáng soi đường của tư tưởng Hồ Chí Minh, thanh niên Việt Nam đã phát huy truyền thống vẻ vang của dân tộc, xung kích, tình nguyện, sáng tạo, đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên mọi lĩnh vực. Trong học tập, nhiều thanh niên đã nỗ lực vượt khó, đạt thành tích cao, làm chủ khoa học công nghệ hiện đại. Trong lao động sản xuất, thanh niên là lực lượng đi đầu trong ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả. Phong trào “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”... đã thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội, góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước. Thanh niên ngày càng khẳng định vai trò là lực lượng nòng cốt, xung kích trong sự nghiệp đổi mới đẩy mạnh toàn diện sự nghiệp CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, một bộ phận thanh niên hiện nay vẫn còn bộc lộ những hạn chế. Đó là tình trạng phai nhạt lý tưởng, giảm sút niềm tin, sống thực dụng, thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Một số thanh niên dễ bị tác động bởi những thông tin xấu, độc hại trên không gian mạng, có những biểu hiện lệch lạc về đạo đức, lối sống, vi phạm pháp luật. Trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng của một bộ phận thanh niên còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động và hội nhập quốc tế. Công tác tập hợp, đoàn kết thanh niên ở một số nơi còn hình thức, chưa thực sự đi vào chiều sâu. Những hạn chế này đòi hỏi sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, nhằm xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam vừa “hồng”, vừa “chuyên”.

2. Khơi dậy khát vọng cống hiến cho thế hệ trẻ trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc

Trong thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh toàn diện CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế sâu rộng, Đảng xác định mục tiêu tổng quát là xây dựng đất nước Việt Nam XHCN dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; mục tiêu trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045. Khát vọng xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, sánh vai các cường quốc năm châu, không chỉ là mong muốn của Đảng, Nhà nước, mà còn là khát vọng cháy bỏng của toàn dân tộc, trong đó có thế hệ trẻ. Để biến khát vọng đó thành hiện thực, đòi hỏi sự nỗ lực phi thường, tinh thần đổi mới sáng tạo, ý chí quyết tâm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trong đó, thanh niên - lực lượng đông đảo, giàu tiềm năng, sức sáng tạo - được xác định là động lực quan trọng để hiện thực hóa khát vọng vĩ đại đó. Để đoàn kết tập hợp thanh niên, Đảng có nhiều định hướng, giải pháp. Đại hội lần thứ XIII của Đảng (2021) về công tác thanh niên, nhấn mạnh: “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ cho thế hệ trẻ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động, sáng tạo, khởi nghiệp, làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”3. Những quan điểm chỉ đạo quan trọng đối với công tác thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc với những nội dung cơ bản sau:

Thứ nhất, tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên. Đây là nhiệm vụ hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến việc hình thành nhân cách, bản lĩnh chính trị của thanh niên. Chú trọng đổi mới nội dung, phương thức giáo dục phù hợp với tâm lý, lứa tuổi và xu thế phát triển của thanh niên trong thời đại số.

Thứ hai, nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội. Giáo dục thanh niên ý thức rõ trách nhiệm đối với sự phát triển của đất nước, của cộng đồng. Khuyến khích thanh niên tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội, các phong trào thi đua yêu nước, thể hiện trách nhiệm công dân.

Thứ ba, xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động để phát triển toàn diện, hài hòa về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để thanh niên được học tập, nghiên cứu khoa học, tiếp cận tri thức mới, rèn luyện sức khỏe, phát triển năng khiếu, hoàn thiện nhân cách. Chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho học tập, vui chơi, giải trí lành mạnh của thanh niên.

Thứ tư, tạo điều kiện cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động, khởi nghiệp, làm chủ kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vị trí, vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Khơi dậy tinh thần xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên. Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp, phát triển kinh tế. Tin tưởng giao nhiệm vụ, tạo cơ hội để thanh niên cống hiến, trưởng thành, đóng góp vào sự nghiệp chung.

3. Thế hệ trẻ gắn với vận mệnh của đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới

Vận mệnh của đất nước và tương lai của thế hệ trẻ có mối quan hệ hữu cơ, không thể tách rời. Một đất nước hùng cường, phồn vinh sẽ tạo môi trường, điều kiện tốt nhất để thế hệ trẻ phát triển tài năng, thực hiện ước mơ, hoài bão. Ngược lại, một thế hệ trẻ có lý tưởng, đạo đức, trí tuệ, sức khỏe, năng động, sáng tạo, sẽ là nguồn lực quý giá, là động lực mạnh mẽ thúc đẩy đất nước phát triển nhanh và bền vững. Do đó, chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục và phát huy vai trò của thanh niên là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và của cả hệ thống chính trị. Đầu tư cho thanh niên là đầu tư cho tương lai của dân tộc. Để khơi dậy mạnh mẽ khát vọng cống hiến cho thế hệ trẻ, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển đất nước trong giai đoạn phát triển mới, cần tập trung thực hiện tốt các nhóm giải pháp sau:

Một là, đa dạng hóa các nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên. Nội dung giáo dục cần bám sát thực tiễn, cập nhật những vấn đề mới, những xu thế của thời đại. Phương pháp, hình thức giáo dục cần linh hoạt, sáng tạo, hấp dẫn, phù hợp với đặc điểm tâm lý, sở thích của thanh niên. Tăng cường đối thoại, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của thanh niên.

Hai là, tiếp tục đổi mới công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của thanh niên trước những sự kiện trọng đại của đất nước. Công tác tuyên truyền cần chủ động, kịp thời, định hướng dư luận, giúp thanh niên nhận thức đúng đắn về tình hình đất nước, về những cơ hội và thách thức đặt ra. Phát huy vai trò của các cơ quan báo chí, truyền thông, mạng xã hội trong việc tuyên truyền, giáo dục thanh niên.

Ba là, tổ chức hiệu quả các phong trào hành động cách mạng của tổ chức Đoàn, Hội nhằm khơi dậy khát vọng cống hiến cho thế hệ trẻ. Các phong trào cần thiết thực, ý nghĩa, hướng vào giải quyết những vấn đề cấp bách của xã hội, tạo môi trường để thanh niên rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Chú trọng phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng các điển hình thanh niên tiên tiến trên các lĩnh vực.

Bốn là, tổ chức các hoạt động tư vấn và giáo dục kỹ năng sống cho thanh niên. Trang bị cho thanh niên những kiến thức, kỹ năng cần thiết để họ tự tin hội nhập, thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại. Chú trọng kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin...

Năm là, đẩy mạnh công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục lý tưởng cách mạng và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên. Tận dụng tối đa ưu thế của công nghệ thông tin, mạng xã hội để đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục, tuyên truyền. Xây dựng các sản phẩm truyền thông số hấp dẫn, phù hợp với thị hiếu của giới trẻ. Tăng cường đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng.

Khơi dậy khát vọng cống hiến trong mỗi thanh niên không chỉ là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của các tổ chức Đoàn, Hội, mà còn là ý thức, nỗ lực vươn lên của chính bản thân mỗi thanh niên Việt Nam. Hãy nuôi dưỡng những hoài bão lớn lao, hãy sống đẹp, sống có ích, lan tỏa những giá trị tích cực, kết nối sức mạnh tuổi trẻ, chung tay, góp sức vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Muốn có một tương lai tươi sáng, một đất nước phồn vinh, hạnh phúc, mỗi thanh niên Việt Nam cần nhận thức sâu sắc vai trò, vị trí, trách nhiệm là người chủ tương lai của đất nước. Do đó, thanh niên cần không ngừng ra sức rèn đức, luyện tài, phấn đấu học tập, tu dưỡng đạo đức, luôn tiên phong trong mọi hành động, lĩnh vực. Tương lai của dân tộc, khát vọng cống hiến chính là ngọn lửa soi đường, dẫn lối cho thế hệ trẻ Việt Nam vững bước tiến lên, viết tiếp những trang sử vàng của dân tộc trong kỷ nguyên mới.

Ngày nhận bài: 30-5-2025; ngày thẩm định: 30-6-2025; ngày duyệt đăng 18-7-2025

1 . Văn kiện Đảng về công tác thanh niên, Nxb Thanh niên, H, 2007, T.2, tr. 212.

2 .  Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, T.5, tr. 216.

3 . Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII,  Nxb CTQGST, H 2021, T. I, tr.168-169.