Tư tưởng Hồ Chí Minh về bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”

• Bởi Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa
• 30/06/2025 07:59:18
• 24 lượt xem
• 0 lượt thích
• 0 bình luận

Cuốn sách Sửa đổi lối làm việc là văn kiện quan trọng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết xong tháng 10/1947.

Bản lĩnh chính trị là phẩm chất cốt lõi của cán bộ, đảng viên, thể hiện qua sự kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng, năng lực nhận thức và xử lý các tình huống chính trị - xã hội phức tạp. Trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng là yêu cầu cấp thiết nhằm bảo đảm sự lãnh đạo đúng đắn, hiệu quả của Đảng. Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tài liệu quý giá trong việc xác định nội hàm và phương pháp rèn luyện bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên.

1. Kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng – biểu hiện cốt lõi của bản lĩnh chính trị cán bộ, đảng viên

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên trước hết được thể hiện ở sự kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng. Người xác định rõ: bản chất của một đảng chính trị được phản ánh thông qua mục tiêu và lợi ích mà đảng đó đại diện. Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, mục tiêu cao nhất là vì độc lập dân tộc, tự do cho nhân dân, tiến lên chủ nghĩa xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Ngoài lợi ích của dân tộc, của Tổ quốc, Đảng ta không có lợi ích nào khác”. Mọi hoạt động của Đảng đều nhằm tổ chức, lãnh đạo nhân dân đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc, phát triển kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội. Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân lên trên lợi ích cá nhân, coi đó là nguyên tắc đạo đức và phương châm hành động.

Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu 12 chuẩn mực đạo đức và tác phong làm việc của cán bộ, đảng viên - những biểu hiện cụ thể của tính Đảng. Người khẳng định: “Đảng không phải là một tổ chức để làm quan phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng”⁽¹⁾. Cán bộ, đảng viên “phải hiểu lý luận cách mạng”, “phải liên hệ chặt chẽ với dân chúng”, “phải cần, kiệm, liêm, chính”, “phải giữ kỷ luật nghiêm từ trên xuống”. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng mạnh là do mỗi cán bộ, đảng viên mạnh. Người khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”⁽²⁾. Cán bộ không chỉ là người tổ chức thực hiện đường lối, chính sách, mà còn là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Vì vậy, muốn giữ vững và nâng cao sức chiến đấu của Đảng, mỗi cán bộ, đảng viên phải kiên định tuyệt đối với lý tưởng cách mạng. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, “vô luận lúc nào, vô luận việc gì, cán bộ, đảng viên phải đặt lợi ích của Đảng ra trước, lợi ích cá nhân lại sau. Đó là nguyên tắc cao nhất của Đảng. Đó là tính Đảng”⁽³⁾.

Đối với cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội nhân dân Việt Nam với vai trò là lực lượng nòng cốt bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa. Theo đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu phải củng cố lập trường giai cấp công nhân, nâng cao trình độ chính trị, tuyệt đối chấp hành đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, của Quân đội. Bản lĩnh chính trị của người quân nhân cách mạng thể hiện ở lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, niềm tin kiên định vào sự nghiệp cách mạng và sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân. Dù ở bất cứ cương vị công tác nào, mỗi cán bộ, chiến sĩ đều phải phấn đấu là tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức, phong cách công tác, xứng đáng là “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới.

2. Rèn luyện đạo đức cách mạng - nền tảng bền vững hình thành bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên

Trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng giữ vị trí trung tâm, là cội nguồn tạo nên bản lĩnh chính trị vững vàng của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cũng như sông có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Câu nói giản dị mà sâu sắc này thể hiện tư duy triết lý rất thực tế: năng lực hành động, sự kiên định lý tưởng và tính tự giác chính trị của cán bộ, đảng viên luôn gắn chặt với nền tảng đạo đức cách mạng được bồi dưỡng, rèn luyện qua thực tiễn công tác và tu dưỡng cá nhân.

Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh tập trung phê phán những biểu hiện suy thoái đạo đức, đặc biệt là căn bệnh cá nhân chủ nghĩa. Theo Người, chủ nghĩa cá nhân là “giặc nội xâm”, là nguyên nhân sâu xa làm tha hóa bản chất cách mạng, làm giảm sút lòng trung thành với Đảng, làm phai nhạt lý tưởng phục vụ nhân dân, từ đó phá vỡ mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng. Theo đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên phải “thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, “luôn luôn học tập lý luận, liên hệ mật thiết với quần chúng”, “biết tự phê bình và phê bình chân thành”. Những yêu cầu ấy vừa là tiêu chí đạo đức, vừa là biểu hiện bản lĩnh chính trị khi cán bộ đủ dũng khí đối diện với sai lầm của bản thân để sửa chữa, vượt lên chính mình vì lợi ích tập thể.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh vai trò của đạo đức cách mạng trong việc giữ gìn kỷ luật tổ chức, chống lại các biểu hiện quan liêu, mệnh lệnh hành chính, xa rời thực tế. Người chỉ rõ: cán bộ, đảng viên phải gương mẫu trong mọi việc, làm việc phải có kế hoạch, có kiểm tra, có đánh giá thực chất, tránh hình thức, tránh “nói nhiều, làm ít”, đặc biệt không được lấy quyền lực để ban ơn, tư lợi. Đây chính là biểu hiện của bản lĩnh chính trị được thể hiện trong hành vi đạo đức cụ thể: biết dùng quyền hạn đúng đắn, lấy lợi ích của nhân dân làm thước đo đạo đức và trách nhiệm của mình.

Trong bối cảnh hiện nay, khi Đảng đang quyết liệt đấu tranh chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, thì yêu cầu rèn luyện đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh càng trở nên cấp thiết. Đặc biệt, trong lực lượng vũ trang nhân dân - nơi tính tổ chức, kỷ luật, đoàn kết nội bộ được đặt lên hàng đầu thì đạo đức cách mạng là yếu tố then chốt góp phần hình thành bản lĩnh chính trị vững vàng. Cán bộ, chiến sĩ quân đội không chỉ cần phẩm chất “trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc” mà còn phải có đạo đức trong sáng, khiêm tốn, giản dị, sống mẫu mực để làm gương cho chiến sĩ, góp phần xây dựng đơn vị đoàn kết, vững mạnh toàn diện.

Việc tu dưỡng đạo đức không phải là việc nhất thời mà là quá trình liên tục, thường xuyên, bền bỉ. Chủ tịch Hồ Chí Minh ví: “Cũng như rửa mặt hằng ngày, phải rèn luyện đạo đức hằng ngày, suốt đời”. Cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng là người không ngừng tu dưỡng đạo đức, dám tự phê bình, dám nhận lỗi, sửa lỗi, sống trung thực, hành động nhất quán giữa lời nói và việc làm. Đó chính là nội lực, là “chất keo” giữ cho cán bộ, đảng viên trung thành với lý tưởng cách mạng, kiên định lập trường, vượt qua mọi cám dỗ, thách thức của kinh tế thị trường, của tác động đa chiều từ môi trường xã hội hiện đại.

3. Kết hợp lý luận với thực tiễn là yêu cầu tất yếu trong rèn luyện bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi”⁽⁴⁾, đồng thời phê phán sâu sắc căn bệnh “lý luận suông”, tức là học lý luận nhưng không vận dụng, tách rời thực tiễn, dẫn đến giáo điều, xa rời quần chúng. Với Người, bản lĩnh chính trị không chỉ thể hiện ở lập trường, thái độ mà còn ở năng lực tư duy độc lập, khả năng vận dụng lý luận cách mạng vào xử lý linh hoạt các vấn đề thực tiễn. Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh cảnh báo về tình trạng “nói lý luận rất hay, nhưng thực hành rất dở”. Người chỉ rõ việc rèn luyện bản lĩnh chính trị do đó không thể chỉ dựa trên lòng nhiệt tình hoặc kinh nghiệm cá nhân, mà phải được đặt trong nền tảng lý luận cách mạng vững chắc, được tôi luyện qua hoạt động thực tiễn phong phú, sinh động.

Cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị là người không chỉ hiểu sâu sắc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, nghị quyết của Đảng mà còn biết chuyển hóa nhận thức lý luận thành hành động cụ thể trong công tác, sinh hoạt, quan hệ với quần chúng. Họ biết đánh giá đúng tình hình, dự báo được xu thế, nhận diện được các nguy cơ suy thoái, có khả năng đề xuất giải pháp sát thực tiễn, góp phần giữ vững lập trường tư tưởng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị.

Trong bối cảnh hiện nay, việc kết hợp lý luận với thực tiễn càng trở nên quan trọng khi đất nước đang tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện, hội nhập quốc tế sâu rộng và đối mặt với những thách thức mới về tư tưởng, nhận thức, đạo đức, lối sống. Sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, truyền thông đa phương tiện khiến cán bộ, đảng viên dễ bị cuốn vào thông tin nhiễu loạn, lệch lạc nếu không có “bộ lọc” lý luận vững chắc và nền tảng thực tiễn sâu sắc. Do đó, việc học lý luận không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà phải là nhu cầu tự thân, gắn với trách nhiệm chính trị và sự phát triển toàn diện của cán bộ.

Đối với đội ngũ cán bộ, giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội cần phát huy tinh thần trách nhiệm giáo dục, truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Yêu cầu kết hợp lý luận với thực tiễn không chỉ để giảng dạy hiệu quả, mà còn để nêu gương, nâng cao uy tín và tính thuyết phục trong công tác chính trị, tư tưởng. Người giảng viên có bản lĩnh chính trị không đơn thuần là người “truyền đạt” lý luận, mà phải là người “sống với lý luận”, thể hiện lý tưởng qua phong cách, đạo đức, phương pháp làm việc, thái độ ứng xử với đồng nghiệp và học viên. Đồng thời, phải không ngừng vận dụng sáng tạo lý luận vào xử lý tình huống cụ thể; lấy thực tiễn làm nơi kiểm nghiệm chân lý lý luận, lấy lý luận làm cơ sở để định hướng và nâng cao chất lượng thực tiễn.

4. Phong cách, phương pháp làm việc khoa học là biểu hiện sinh động của bản lĩnh chính trị cán bộ, đảng viên

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, phong cách làm việc là “hình thức biểu hiện của đạo đức, phẩm chất và trí tuệ chính trị”. Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Người đã phân tích sâu sắc và toàn diện về những biểu hiện sai lệch trong lối làm việc của cán bộ, đảng viên như: tùy tiện, hình thức, nói nhiều làm ít, hành chính hóa công tác tư tưởng, ngại đi cơ sở, xa rời thực tiễn và nhân dân. Từ đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ, đảng viên phải xây dựng phong cách làm việc khoa học, cụ thể, thực chất, hiệu quả, nói đi đôi với làm, coi đó là biểu hiện cụ thể và sinh động của bản lĩnh chính trị.

Cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng không bao giờ hành xử cảm tính, mệnh lệnh, chủ quan, mà phải làm việc có kế hoạch, có điều tra, khảo sát thực tế, có kiểm tra, đánh giá kết quả và dám chịu trách nhiệm với những gì mình quyết định. Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Làm việc gì cũng phải có kế hoạch, không làm theo cảm hứng”, “làm ít nhưng thiết thực, không làm nhiều mà lãng phí”, đặc biệt phải “biết dùng người, cất nhắc người có tài, có đức, không dùng người thân tín hay phe cánh”. Những chỉ dẫn đó không chỉ thể hiện tư duy khoa học mà còn là yêu cầu bắt buộc để cán bộ, đảng viên giữ vững bản lĩnh chính trị trước áp lực công việc, lợi ích nhóm, hay cám dỗ từ quyền lực.

Phong cách làm việc khoa học còn thể hiện ở thái độ cầu thị, biết lắng nghe, phát huy dân chủ trong sinh hoạt Đảng và trong lãnh đạo, điều hành. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh vai trò của “tự phê bình và phê bình”, coi đó là “vũ khí sắc bén” để tự sửa mình, sửa người, nâng cao năng lực và phẩm chất. Cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị là người không ngại bị phê bình, biết tiếp thu ý kiến đúng, biết sửa sai khi cần thiết, không bảo thủ, không che giấu khuyết điểm, biết học hỏi từ cấp dưới, đồng chí, quần chúng. Đó không chỉ là tác phong dân chủ mà còn là một biểu hiện sâu sắc của tinh thần cầu thị và trí tuệ chính trị.

Trong môi trường quân đội, cán bộ, đảng viên không chỉ quản lý công việc mà còn là tấm gương để bộ đội noi theo. Làm việc khoa học, đúng quy trình, tôn trọng nguyên tắc lãnh đạo, xử lý tình huống linh hoạt nhưng kiên quyết, kỷ luật nhưng nhân văn, đó là biểu hiện rõ nét của bản lĩnh chính trị trong quân đội nhân dân cách mạng. Đặc biệt, trong thời đại công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, chuyển đổi số, yêu cầu đặt ra cho đội ngũ cán bộ, giảng viên quân đội không chỉ là tinh thần trách nhiệm mà còn phải thành thạo kỹ năng, ứng dụng hiệu quả công nghệ vào công tác chỉ huy, giảng dạy, huấn luyện, nghiên cứu, quản lý.

Bản lĩnh chính trị trong phương pháp làm việc còn thể hiện ở năng lực tổ chức công việc hiệu quả, chống hình thức, bệnh thành tích, dám đổi mới tư duy, đổi mới cách tiếp cận nhiệm vụ. Cán bộ không có bản lĩnh sẽ dễ bị lúng túng trước khó khăn, hoang mang khi có sự cố, bị động trước diễn biến nhanh của tình hình. Trái lại, cán bộ có phương pháp làm việc tốt sẽ chủ động nắm bắt vấn đề, dự báo chính xác và kịp thời xử lý các tình huống nảy sinh.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” là nền tảng lý luận sâu sắc, có giá trị chỉ đạo thực tiễn to lớn trong công cuộc xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ hiện nay. Trong bối cảnh mới, đặc biệt đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên trong lực lượng vũ trang, việc thấm nhuần và vận dụng đúng đắn tư tưởng Hồ Chí Minh về rèn luyện bản lĩnh chính trị là yêu cầu cấp thiết, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vừa “hồng” vừa “chuyên”, đủ năng lực, phẩm chất, uy tín đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới./.

--------------------

Ghi chú:

(1), (2), (3), (4) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.289, tr.309, tr.290, tr.273 - 274. 

Vũ Thị Bích Hường - Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng