Việt Nam tích cực, chủ động tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế số

Việt Nam tích cực, chủ động tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế số

• Bởi Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa
• 15/08/2025 04:28:30
• 39 lượt xem
• 0 lượt thích
• 0 bình luận

Hiệp định kinh tế số đầu tiên trên thế giới

Hiệp định Đối tác kinh tế số (DEPA) là hiệp định kinh tế số đầu tiên trên thế giới, được ký kết vào năm 2020, bởi ba quốc gia tiên phong trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo là Singapore, Chile và New Zealand. Đây là một hiệp định thương mại thế hệ mới, được thiết kế nhằm thích ứng với bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ sang nền kinh tế số. Khác với các hiệp định thương mại truyền thống vốn tập trung vào hàng hóa và dịch vụ hữu hình, DEPA chú trọng đến việc thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực số hóa, hướng tới xây dựng môi trường thương mại số minh bạch, an toàn và hiệu quả.

Hiệp định Đối tác kinh tế số bao gồm các nội dung mang tính nền tảng và chiến lược cho nền kinh tế số. Hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp - đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ - tiếp cận thị trường toàn cầu thông qua nền tảng số. Hoạt động thúc đẩy dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới một cách tự do nhưng có kiểm soát, bảo đảm tính bảo mật và an toàn thông tin người tiêu dùng. Việc phát triển các hệ thống định danh số nhằm nâng cao độ tin cậy và giảm thiểu gian lận trong giao dịch điện tử. Hiệp định Đối tác kinh tế số đặt ra các nguyên tắc đạo đức và khung pháp lý cho việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Ngoài ra, DEPA còn hướng đến việc xây dựng chính phủ số, khuyến khích đổi mới sáng tạo và chia sẻ thông lệ tốt giữa các quốc gia thành viên.

Tính đến nay, DEPA thu hút sự quan tâm của nhiều nền kinh tế lớn như  Hàn Quốc, Canada, Trung Quốc, Việt Nam, đã chính thức nộp đơn xin tham gia. Điều này cho thấy sức hút và tầm quan trọng chiến lược của DEPA trong việc định hình các chuẩn mực toàn cầu mới, mở ra cơ hội hợp tác sâu rộng giữa các quốc gia trong kỷ nguyên số hiện nay.

Việt Nam chủ động tham gia DEPA

Việc Việt Nam chủ động đàm phán và từng bước gia nhập DEPA là minh chứng rõ nét cho sự lãnh đạo đúng đắn, tầm nhìn chiến lược và tư duy đổi mới của Đảng trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và quá trình chuyển đổi số toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ.

Năm 2019, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW, ngày 27-9-2019, về “Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”. Nghị quyết xác định rõ định hướng phát triển kinh tế số là một trụ cột quan trọng, trong đó nhấn mạnh yêu cầu “tham gia tích cực các liên kết kinh tế số khu vực và toàn cầu”. Đây là tiền đề chính trị quan trọng, khẳng định vai trò dẫn dắt của Đảng trong việc định hướng hội nhập quốc tế theo chiều sâu, phù hợp với xu thế phát triển mới của thế giới.

Tiếp đó, Đại hội XIII của Đảng đặt ra nhiệm vụ phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và kinh tế số, trong đó nêu rõ: “Đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo”. Đặc biệt, với Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22-12-2024, của Bộ Chính trị, “Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, Đảng khẳng định kinh tế số không chỉ là yêu cầu tất yếu mà còn là động lực tăng trưởng mới, tạo bước chuyển trong mô hình phát triển kinh tế của đất nước.

Như vậy, tiến trình tham gia DEPA - hiệp định kinh tế số đầu tiên trên thế giới - không phải là quyết định mang tính tình thế mà là kết quả của một quá trình nhận thức, hoạch định và lãnh đạo đúng đắn, nhất quán của Đảng ta. Đây cũng là bước đi chiến lược thể hiện quyết tâm chính trị trong việc hội nhập sâu rộng, đưa Việt Nam bắt nhịp với các chuẩn mực toàn cầu về kinh tế số, từ đó thúc đẩy tăng trưởng bền vững và nâng cao vị thế quốc gia trong kỷ nguyên số hóa.

Trên cơ sở định hướng lớn của Đảng về chủ động hội nhập kinh tế số, Chính phủ đã khẩn trương cụ thể hóa thành hành động bằng những bước đi quyết liệt, có trọng tâm và bài bản nhằm thúc đẩy tiến trình gia nhập DEPA.

Ngày 31-12-2021, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định ban hành Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030, trong đó nhấn mạnh việc “chủ động tham gia các sáng kiến và hiệp định kinh tế số”. Ngay sau đó, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương làm đầu mối chủ trì quá trình đàm phán gia nhập DEPA; đồng thời yêu cầu các bộ, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ trong rà soát chính sách pháp luật, đánh giá tác động và đề xuất điều chỉnh để phù hợp với các cam kết quốc tế về kinh tế số.

Tháng 6-2022, Việt Nam chính thức nộp đơn xin gia nhập DEPA. Đây là một quyết định thể hiện tinh thần hành động nhanh chóng, kịp thời trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu đang tăng tốc. Từ đó đến nay, Chính phủ Việt Nam đã chỉ đạo tổ chức nhiều vòng làm việc kỹ thuật cấp cao, tham vấn chuyên gia quốc tế, và huy động các cơ quan nghiên cứu, cộng đồng doanh nghiệp cùng tham gia đóng góp ý kiến nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích quốc gia và phù hợp với thể chế trong nước.

Tiến trình này không chỉ thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ mà còn phản ánh năng lực điều hành thực tiễn hiệu quả của Chính phủ trong việc tiếp cận các hiệp định thế hệ mới. Qua đó, Việt Nam khẳng định vai trò là một nền kinh tế năng động, sẵn sàng thích ứng với luật chơi toàn cầu về kinh tế số, đồng thời mở rộng cơ hội cho doanh nghiệp và người lao động tiếp cận thị trường quốc tế trong thời đại số hóa sâu rộng.

Cơ hội lớn cho Việt Nam

Trở thành thành viên của DEPA, Việt Nam sẽ tận dụng đà phát triển mạnh mẽ của kinh tế số trong nước, mở rộng thị trường và nâng cao vị thế cho doanh nghiệp số trong nước. Đồng thời, thúc đẩy hoàn thiện thể chế và nâng cao năng lực quản trị số quốc gia.

Việt Nam đang chứng kiến sự bứt phá ngoạn mục trong lĩnh vực kinh tế số. Theo Báo cáo e-Conomy SEA 2023 do Google, Temasek và Bain & Company công bố, quy mô nền kinh tế số của Việt Nam đã đạt khoảng 30 tỷ USD vào năm 2023, tăng hơn 19% so với năm trước. Dự báo đến năm 2025, con số này có thể đạt 45 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế số lớn thứ hai Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia. Việc tham gia DEPA sẽ giúp Việt Nam mở rộng không gian phát triển kinh tế số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tận dụng xu thế toàn cầu hóa công nghệ để nâng cao năng suất và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Với hơn 98% số doanh nghiệp trong nước là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), việc hội nhập sâu vào các nền kinh tế số hàng đầu thế giới sẽ tạo ra sân chơi rộng lớn cho doanh nghiệp Việt Nam. Tham gia DEPA giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thị trường toàn cầu thông qua thương mại điện tử, dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới, định danh số và tiêu chuẩn bảo mật thông tin quốc tế. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp đổi mới mô hình kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ.

Hiệp định Đối tác kinh tế số không chỉ là một hiệp định thương mại mà còn là khuôn khổ hợp tác định hình các nguyên tắc và chuẩn mực mới cho kinh tế số toàn cầu. Việc Việt Nam tham gia DEPA sẽ thúc đẩy cập nhật và hoàn thiện hệ thống pháp luật về thương mại điện tử, bảo vệ dữ liệu cá nhân, quản trị không gian mạng và an toàn thông tin. Đây là động lực quan trọng để Việt Nam xây dựng thể chế số hiện đại, minh bạch và phù hợp với xu thế quốc tế, góp phần nâng cao năng lực quản lý nhà nước và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Việc Việt Nam chủ động tham gia đàm phán gia nhập DEPA đã nhận được sự quan tâm và hưởng ứng tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp trong nước. Tại “Diễn đàn kinh doanh Việt Nam - Hoa Kỳ hợp tác trong lĩnh vực công nghệ, đổi mới sáng tạo”, đại diện các doanh nghiệp cho rằng việc Việt Nam - Hoa Kỳ nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, trong đó thống nhất đưa công nghệ, đổi mới sáng tạo và đầu tư thực sự trở thành trụ cột mới trong quan hệ hai nước, là bước ngoặt mạnh mẽ và tích cực để doanh nghiệp hai nước hợp tác đầu tư. Các doanh nghiệp đề nghị Chính phủ tiếp tục thúc đẩy kết nối sản xuất và ứng dụng công nghệ; phát triển lĩnh vực công nghệ, đổi mới sáng tạo, công nghệ bán dẫn, viễn thám, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn; đặc biệt là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp hai nước(1).

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đang từng bước thích ứng thông qua việc chuyển đổi số quy trình vận hành, tích hợp thanh toán số, sử dụng hóa đơn điện tử và tham gia sàn thương mại điện tử quốc tế. Chẳng hạn, Công ty cổ phần May 10 đã áp dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) và bán hàng qua Amazon, tiếp cận thị trường Mỹ và châu Âu với độ tin cậy cao hơn nhờ tiêu chuẩn số minh bạch. Digiworld Corporation, một doanh nghiệp phân phối công nghệ thông tin, đã triển khai chuyển đổi số toàn diện sau 13 năm áp dụng SAP ERP (là phần mềm hoạch định nguồn lực doanh nghiệp được phát triển bởi Công ty SAP ERP của châu Âu); đồng thời, tích hợp hóa đơn điện tử và thanh toán số, giúp nâng cao hiệu quả vận hành và khả năng xuất khẩu, trước nhu cầu ngày càng tăng trong thương mại điện tử xuyên biên giới. Thống kê từ Amazon cho thấy, hàng nghìn doanh nghiệp Việt Nam đang bán hàng xuyên biên giới, với kim ngạch xuất khẩu qua thương mại điện tử đạt tăng trưởng khoảng 3 ‑ 5 tỷ USD mỗi năm(2).

Tuy nhiên, thách thức về chi phí đầu tư, hiểu biết pháp lý quốc tế và năng lực quản trị số vẫn là rào cản lớn đối với nhiều doanh nghiệp nhỏ. Do đó, cần có thêm các chương trình hỗ trợ, tập huấn và chính sách khuyến khích từ Nhà nước để doanh nghiệp trong nước thực sự sẵn sàng đón nhận cơ hội mà DEPA mang lại.

Việc Việt Nam chủ động, tích cực tham gia DEPA là bước đi chiến lược, đúng đắn và kịp thời trong tiến trình hội nhập kinh tế số toàn cầu. Từ định hướng sáng suốt, tầm nhìn dài hạn của Đảng, đến hành động quyết liệt, đồng bộ của Chính phủ, cùng sự hưởng ứng, chuẩn bị chu đáo của cộng đồng doanh nghiệp, tất cả tạo nên một lực đẩy mạnh mẽ, khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc nắm bắt cơ hội, định hình tương lai và vươn lên trở thành quốc gia số năng động, có trách nhiệm và vị thế trên trường quốc tế./.

-----------------------

(1)  Xem: Hà Văn: Bước ngoặt mạnh mẽ và tích cực để doanh nghiệp Việt Nam - Hoa Kỳ hợp tác đầu tư, Báo Điện tử Chính phủ, , ngày 19-9-2023, https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/buoc-ngoat-manh-me-va-tich-cuc-de-doanh-nghiep-viet-nam-hoa-ky-hop-tac-dau-tu-119230919033358468.htm
(2)  Xem: Báo cáo 2023 trao quyền cho doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, Amazon Global Selling, tháng 1-2024,   https://m.mediaamazon.com/images/G/28/AS/AGS/images/website/Amazon_Vietnam_SMEs_Empowerment_Report_2023_VIE.pdf?ref_=sdvn_soa_grow_PDF_h&initialSessionID=357-0181512-9228744&ld=ELVNSOA-chatgpt.com_SDRP_grow_h&pageName=VN%3AAS%3ASOA-SMEreport2023