Khánh Hòa thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 49-CT/TW về công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Sau khi thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh Khánh Hoà với tỉnh Ninh Thuận thành lập tỉnh Khánh Hoà (mới) có diện tích tự nhiên trên 8.555,86 km²; dân số trên 2.234.554 người; có 64 xã, phường và 01 đặc khu; 36 dân tộc thiểu số đang sinh sống với dân số trên 246 nghìn người, chiếm tỷ lệ 11,75% dân số toàn tỉnh. Trong đó, dân tộc Chăm, Raglai chiếm tỷ lệ cao nhất với 77,62%, tiếp đến là Cơ Ho, Ê Đê, Hoa, Tày, Nùng… Theo Quyết định 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ toàn tỉnh có 56 xã vùng đồng bào DTTS và miền núi; trong đó có: 35 xã khu vực III, 6 xã khu vực II, 15 xã khu vực I; 137 thôn đặc biệt khó khăn (số xã, thôn được tổng hợp trên số liệu của 02 tỉnh trước khi sáp nhập).

Cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con luôn tuân thủ và thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân tộc, chính sách dân tộc và công tác phòng, chống dịch bệnh tại địa phương. Người dân giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp các dân tộc, tinh thần đoàn kết các dân tộc ngày càng bền vững. Từ ngày 01/7/2025, sau khi thực hiện hợp nhất tỉnh Khánh Hòa và tỉnh Ninh Thuận, thành lập tỉnh Khánh Hòa (mới) và thực hiện tổ chức bộ máy chính quyền 02 cấp chính thức đi vào hoạt động, tình hình kinh tế - xã hội, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và đời sống của bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số tương đối ổn định. Người dân vùng dân tộc thiểu số rất phấn khởi, yên tâm tin tưởng vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp và ngành chuyên môn.

Khánh Hòa có nhiều khu vực tập trung đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là các xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tỉnh đã và đang triển khai nhiều chương trình, chính sách để hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc cho đồng bào. 

Trong thời kỳ đổi mới, nhất là từ khi Chỉ thị số 49 và các chương trình Nghị quyết, chính sách lớn của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội miền núi, tình hình miền núi và các vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Khánh Hòa có bước chuyển biến quan trọng. Quyền bình đẳng giữa các dân tộc được thể hiện trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Đoàn kết giữa các dân tộc được củng cố, kinh tế vùng dân tộc từng bước phát triển, cơ cấu kinh tế đang chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội và đời sống Nhân dân ở vùng dân tộc được cải thiện rõ rệt. Qua đó, góp phần làm cho bộ mặt nông thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có nhiều khởi sắc, cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư từng bước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, học tập, lao động sản xuất và đời sống của người dân; nhiều mô hình hỗ trợ, đầu tư phát triển sản xuất hiệu quả được triển khai và nhân rộng, góp phần nâng cao thu nhập, giảm nghèo; đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số không ngừng được cải thiện.

Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong tỉnh luôn được giữ vững; các tranh chấp, khiếu nại và mâu thuẫn trong Nhân dân được giải quyết kịp thời, không để xảy ra điểm nóng. Công tác vận động quần chúng đã góp phần làm thay đổi nhận thức của bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong lao động sản xuất, ổn định kinh tế gia đình, nhất là ổn định về tư tưởng, nhận thức đúng đắn đường lối đổi mới của Đảng trong giai đoạn cách mạng hiện nay.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo chính quyền các cấp xây dựng chương trình, chính sách thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Rà soát, bổ sung, điều chỉnh các chương trình, chính sách theo chỉ đạo của Trung ương, phù hợp với đặc điểm tự nhiên và xã hội của tỉnh, mang lại hiệu quả thiết thực. Đặc biệt quan tâm đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội thiết yếu, bảo đảm giao thông đi lại thuận lợi và nước tưới tiêu cho vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, hỗ trợ đồng bào các dân tộc phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, chú trọng các xã đặc biệt khó khăn, xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi gồm các xã: Bắc Khánh Vĩnh, Trung Khánh Vĩnh, Tây Khánh Vĩnh, Nam Khánh Vĩnh, Khánh Sơn, Tây Khánh Sơn, Đông Khánh Sơn, Bác Ái, Ninh Sơn, Thuận Bắc.

Công tác giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số được Đảng, Nhà nước thường xuyên quan tâm, chỉ đạo các cấp, các ngành cùng với các nhà khoa học nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn, phát huy và phát triển. Hàng năm các ngành đã phối hợp tổ chức triển lãm các không gian văn hoá các dân tộc; tổ chức mở lớp truyền dạy nhạc cụ truyền thống của đồng bào Chăm, Raglai, Ê đê, T’rin và Tày; mở các chuyên mục tiếng đồng bào dân tộc thiểu số trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh. Các giá trị văn hóa phi vật thể về tiếng nói, chữ viết, tập quán tín ngưỡng, các lễ hội, làng nghề thủ công truyền thống và nghệ thuật dân gian của đồng bào, nhất là đồng bào dân tộc Chăm và Raglai được bảo tồn, phát huy và quảng bá đến nhiều quốc gia trên thế giới. Năm 2017, Lễ hội Katê của đồng bào Chăm được công nhận Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia; năm 2022, nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm Ninh Thuận (cũ) và Bình Thuận (cũ) được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Lễ hội dân gian đặc sắc của dân tộc Chăm

Lĩnh vực y tế đã đầu tư nâng cấp, sửa chữa 27 trạm y tế xã, xây mới trạm y tế xã Khánh Hiệp (nay là xã Trung Khánh Vĩnh) và mua sắm bổ sung trang thiết bị y tế cho 28 trạm y tế xã, kinh phí thực hiện là 21.540 triệu đồng. Ưu tiên tăng cường, bổ sung đội ngũ bác sĩ tại các trạm y tế, đảm bảo 100% trạm y tế xã có bác sĩ làm việc, chất lượng chăm sóc sức khỏe, khám, chữa bệnh cho đồng bào ngay từ tuyến cơ sở được nâng cao. Triển khai các hoạt động nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; chăm sóc sức khoẻ dinh dưỡng bà mẹ - trẻ em, phòng chống suy dinh dưỡng ở trẻ em, góp phần nâng cao sức khoẻ, tầm vóc thanh, thiếu niên là người dân tộc thiểu số.

Công tác giáo dục tập trung đầu tư phát triển giáo dục đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới hoạt động và phát triển các Trường phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh. Thực hiện bổ sung, nâng cấp, sửa chữa phòng học, phòng bộ môn, khu nội trú cho học sinh, phòng công vụ cho giáo viên, nhà ăn, nhà bếp, công trình vệ sinh - nước sạch và mua sắm trang thiết bị... tại Trường phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh, với tổng vốn đầu tư 41.227 triệu đồng. Thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách theo quy định, nhằm hạn chế thấp nhất học sinh bỏ học và giữ vững kết quả phổ cập giáo dục tiểu học, trung học cơ sở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được đến trường

Từ 2021 đến 2025 đã hỗ trợ đất ở cho 176 hộ; xây mới nhà ở cho 1.470 hộ; hỗ trợ chuyển đổi nghề cho hộ nghèo thiếu đất sản xuất: 853 hộ; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 1.046 hộ và đầu tư 08 công trình hệ thống nước sinh hoạt tập trung để cấp nước cho Nhân dân.

Đặc biệt, trong những lúc đất nước, địa phương bị thiên tai, dịch bệnh, các cấp, các ngành, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội phát huy cao độ vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động, phát huy tinh thần tương thân, tương ái của đồng bào chung tay khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; đãvận động trên 790 tỷ đồng, hỗ trợ cho hơn 471.000 lượt người bị ảnh hưởng dịch COVID-19 trên địa bàn tỉnh; kêu gọi trên 24 tỷ đồng ủng hộ đồng bào các tỉnh Miền Bắc khắc phục hậu quả thiệt hại do cơn bão số 3 (Yagi) gây ra.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành các nghị quyết, đề án quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời phân công 01 Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy (Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy), các Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh theo dõi, hỗ trợ, giúp đỡ các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi;đồng thời bố trí cán bộ về tham gia sinh hoạt thường xuyên với các chi, Đảng bộ. Các cơ quan, đơn vị thành viên đã huy động nguồn đóng góp của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang thuộc cơ quan đơn vị đóng góp để tổ chức đi thăm và tặng quà cho hộ có hoàn cảnh khó khăn tại các xã vùng đồng bào nhân dịp Tết Nguyên đán hàng năm với tổng kinh phí thực hiện là 60 tỷ 821 triệu đồng.

Cùng với các chính sách hỗ trợ sinh kế, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số được chú trọng. Tính đến năm 2024, toàn tỉnh có 3.858/39.124 cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số, chiếm 9,86% tổng số cán bộ toàn tỉnh. Hệ thống chính trị cơ sở thường xuyên được củng cố, tỷ lệ người dân tộc thiểu số tham gia cấp ủy, hội đồng nhân dân cấp xã, huyện ngày càng tăng. Ban Thường vụ Tỉnh ủy phân công Ủy viên Ban Thường vụ phụ trách công tác dân vận tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và chỉ đạo 172 cơ quan, đơn vị giúp đỡ các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với tổng kinh phí hỗ trợ hơn 38,7 tỷ đồng. Công tác dân vận trong lực lượng vũ trang được thực hiện hiệu quả thông qua các hoạt động tặng quà, xây nhà, tuyên truyền pháp luật, vận động nhân dân thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Đời sống của bà con dân tộc thiểu số luôn được chính quyền các cấp quan tâm, chăm lo

An ninh chính trị và trật tự xã hội vùng dân tộc thiểu số được giữ vững. Các mô hình tự quản về an ninh trật tự như “Xóm đạo bình yên”, “Gương sáng già làng”, “Tộc họ không có người vi phạm pháp luật”… tiếp tục được nhân rộng. Đồng bào dân tộc thiểu số tích cực tham gia phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, phát huy vai trò của người có uy tín trong cộng đồng.

Trong những năm qua, đồng bào các dân tộc ở Khánh Hòa đã đoàn kết chống lại âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch trên địa bàn, không để phức tạp xảy ra. Hiện nay các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để kích động, chia rẽ giữa các dân tộc anh em, chống phá Đảng, chính quyền. Công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã góp phần ngăn chặn, chống truyền đạo trái phép lên miền núi, dân tộc. Do đó công tác dân vận là phải làm sao để Nhân dân các dân tộc hiểu là mình đã có bản sắc văn hóa riêng rồi không cần phải có tôn giáo nữa, từ đó hạn chế và đẩy lùi việc truyền đạo lên miền núi.

Bên cạnh những thuận lợi thì vẫn còn không ít khó khăn và thách thức; tình hình kinh tế, chính trị, an ninh khu vực và trên thế giới diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch bên ngoài cấu kết với bọn phản động trong nước để kích động, dụ dỗ, mua chuộc đồng bào dân tộc thiểu số tham gia các hoạt động chống phá Đảng, chính quyền; chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phá hoại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của Đảng và Nhân dân ta.

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 49-CT/TW của Ban Bí thư, trong thời gian tới công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số cần tập trung làm tốt những việc trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và hành động vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, của đội ngũ cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên về công tác dân tộc; phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII; Chỉ thị số 49-CT/TW, ngày 20/10/2015 về tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Nghị quyết số 10/NQ-CP, ngày 28/01/2022 của Chính phủ về Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2045 gắn với việc tiếp tục thực hiện các chương trình, chính sách về công tác dân tộc, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đặc biệt là Chương trình hành động số 30-CTr/TU, ngày 23/02/2022 của Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 28/01/2022 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Hai là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc ở các cấp, các ngành trong toàn tỉnh. Tập trung huy động các nguồn lực triển khai thực hiện có hiệu quả các dự án, nhiệm vụ, các mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Trọng tâm là tiếp tục đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, ưu tiên đầu tư cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn, các công trình dự án trọng điểm để tạo điều kiện, động lực cho sự phát triển, nhất là đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đường giao thông, công trình thủy lợi, chợ, cơ sở vật chất và thiết bị trường học. Xây dựng, bổ sung các chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các doanh nghiệp đầu tư, mở rộng, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để tạo việc làm, sinh kế cho người dân và tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.

Ba là, chủ động giải quyết những vấn đề khó khăn, bức xúc mà thực tiễn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đang đặt ra; đảm bảo nguồn lực đầu tư phát triển theo hướng có trọng tâm, trọng điểm. Tạo điều kiện thuận lợi để các lực lượng xã hội, tổ chức, cá nhân tham gia vào các nhiệm vụ về công tác dân vận chính quyền trong phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi gắn với tăng cường huy động các nguồn xã hội hóa để thực hiện tốt các chính sách dân tộc, miền núi. Nghiên cứu, đề xuất thực hiện công tác giảm nghèo theo hướng giảm hình thức đầu tư trực tiếp, các chính sách nhỏ lẻ, không cần thiết.

Bốn là, phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội đối với việc thực hiện các chính sách dân tộc, các chương trình, dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi; nắm chắc tình hình tư tưởng của đồng bào các dân tộc thiểu số và đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, nổi cộm phát sinh. Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân thông qua việc thực hiện nghiêm túc dân chủ ở cơ sở, tạo điều kiện để Nhân dân tích cực, chủ động tham gia xây dựng, thực hiện và giám sát việc thực hiện các chính sách, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng ở địa phương.

Năm là, chú trọng phát hiện, xây dựng và tổ chức bồi dưỡng đối với lực lượng cốt cán, già làng tiêu biểu, người có uy tín để làm công tác vận động quần chúng; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ người dân tộc thiểu số; đẩy mạnh phát triển đảng viên là đồng bào dân tộc thiểu số; tăng cường vận động, tranh thủ người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; phát hiện kịp thời âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, gây mất ổn định chính trị - xã hội ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi; vận động người dân xóa bỏ các tập tục lạc hậu, thực hiện đời sống văn hóa mới; bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; tham gia các phong trào thi đua yêu nước.

Thủy Ngân