Bài học kinh nghiệm về tiến hành công tác tư tưởng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975

Bài học kinh nghiệm về tiến hành công tác tư tưởng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975

• Bởi Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa
• 17/04/2025 03:56:03
• 16 lượt xem
• 0 lượt thích
• 0 bình luận

Xe tăng của Quân Giải phóng tiến vào dinh Độc Lập trưa 30-4-1975. Ảnh tư liệu: qdnd.vn

Lịch sử Việt Nam ghi đậm dấu ấn nhiều cuộc chiến tranh chống giặc ngoại xâm có tiềm lực và sức mạnh lớn gấp bội lần. Qua đó, truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm của bao thế thệ người Việt Nam lại được hun đúc, bồi đắp và phát triển hơn. Đặc biệt, từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn chủ trương nêu cao các giá trị truyền thống dân tộc, kế thừa và phát huy giá trị đó trong khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh cách mạng. Thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước mà đỉnh cao là cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 là mốc lịch sử chói lọi, đánh dấu một chặng đường oanh liệt của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, có những cống hiến vẻ vang của các lực lượng vũ trang và nhân dân, là thành quả tổng hợp của nhiều nhân tố tạo nên sức mạnh vô địch của cách mạng Việt Nam, trong đó công tác đảng, công tác chính trị đã có bước phát triển toàn diện cả về nội dung, hình thức và phương pháp hoạt động. 

Tổng kết công tác đảng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 lịch sử đã rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm quý báu có giá trị thực tiễn sâu sắc, trong đó việc tiến hành công tác tư tưởng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa năm Xuân 1975 là bài học thành công của công tác tư tưởng của Đảng trong Quân đội, đã tạo nên sức mạnh đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân đáp ứng yêu cầu trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đây chính là một trong những bài học rất quan trọng nhằm tiếp tục xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị, làm nòng cốt cho sự nghiệp xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Bài học kinh nghiệm về tiến hành công tác tư tưởng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975

Một là, thường xuyên giáo dục nâng cao giác ngộ chính trị, làm cho toàn quân, toàn dân quán triệt sâu sắc quyết tâm của Bộ Chính trị về giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. 

Hơn hai mươi năm bền bỉ tiến hành giáo dục, xây dựng quyết tâm “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào” hình thành khát vọng, ý chí giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, công tác tư tưởng đã hun đúc trong mỗi người dân Việt Nam một động lực tinh thần to lớn, không quản ngại gian khổ hy sinh, quyết tâm chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, động lực tinh thần đã trở thành nền tảng để khi thời cơ xuất hiện chúng ta kịp thời biến thành thắng lợi cuối cùng. Quán triệt tư tưởng của Hội nghị Bộ Chính trị họp từ ngày 30/9 đến ngày 08/10/1974 “… hạ quyết tâm hoàn thành sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Đây là một sự kiện vô cùng trọng đại, để tiến tới kết thúc cuộc chiến tranh cách mạng kéo dài gần ba mươi năm, kể từ khi chúng ta giành được chính quyền, để hoàn thành trọn vẹn trách nhiệm vẻ vang đối với dân tộc và thực hiện nghĩa vụ quốc tế lớn lao. Đây là một quyết định rất dũng cảm, có thể nói là táo bạo”⁽¹⁾. Công tác tư tưởng đã tập trung lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân quán triệt quyết tâm chiến lược của Đảng, tổ chức huy động và cổ vũ mọi lực lượng phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, chuẩn bị cho trận quyết chiến cuối cùng. Công tác tư tưởng đã góp phần phát huy được sức mạnh đoàn kết của 17 triệu người dân miền Bắc cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và chi viện đắc lực cho chiến trường miền Nam. Nhiều khẩu hiệu hành động, nhiều phong trào thi đua có sức động viên, tập hợp rộng rãi các lực lượng, các ngành nghề, các lứa tuổi trong mọi lĩnh vực sản xuất, chiến đấu, học tập, công tác đã xuất hiện và phát triển ngày càng sâu rộng ở các địa phương… tất cả để xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước, chi viện cho miền Nam, tất cả để chiến thắng. 

Ở miền Nam, Trung ương Cục và Quân ủy Miền tổ chức Hội nghị chính ủy các đơn vị bàn về công tác Đảng, công tác chính trị mùa khô 1974 -1975, đưa ra những nhận định đánh giá cụ thể, chính xác, từ đó đề ra những chủ trương, biện pháp phù hợp để “tiến công địch rộng rãi, mạnh mẽ, liên tục, mạnh dạn, táo bạo nhưng vững chắc, không đánh bừa, đánh ẩu”⁽²⁾. Công tác giáo dục, tuyên truyền đã làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ ở các đơn vị nhận thức sâu sắc tinh thần: “Lúc này chúng ta đang có thời cơ, 20 năm chiến đấu mới tạo được thời cơ này… thời cơ này không cho phép lừng chừng, do dự”. Qua đó, công tác đảm bảo mọi mặt về con người, vũ khí trang bị, hậu cần kỹ thuật được đảm bảo tốt nhất cho trận quyết chiến chiến lược cuối cùng.

Hai là, bám sát các đơn vị, các mũi, các hướng, các lực lượng, có nhiều hình thức hoạt động phong phú, linh hoạt và sáng tạo, đáp ứng với quy mô, tốc độ của cuộc Tổng tiến công. 

Trong điều kiện diễn biến các tình huống trong chiến dịch diễn ra hết sức mau lẹ, bất ngờ, với tinh thần: “Thần tốc, thần tốc hơn nữa. Táo bạo, táo bạo hơn nữa. Tranh thủ từng giờ, từng phút xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và quyết thắng”. Công tác tư tưởng ở các đơn vị đã bám sát bộ đội “động viên liên tục, làm cho cán bộ, chiến sĩ thấy rõ thắng lợi vừa qua nhiệm vụ nặng nề, khẩn trương sắp tới nêu cao quyết tâm chiến đấu, hết sức mưu trí, sáng tạo, linh hoạt táo bạo, tranh thủ thời gian hoàn thành nhiệm vụ”. Sự chủ động, tích cực, linh hoạt của công tác tư tưởng thể hiện ở chỗ đã biết nắm lấy những nội dung chủ yếu nhất, bằng những hình thức hoạt động linh hoạt, sáng tạo để một mặt kịp thời phổ biến, quán triệt nhiệm vụ đến các đơn vị, giải quyết những vấn đề công tác tư tưởng cho bộ đội, đồng thời cổ vũ và hướng dẫn hành động trực tiếp cho cán bộ, chiến sĩ. Từ Tổng cục Chính trị đến các đơn vị đã xác định chủ trương, ra chỉ thị nhanh, gọn mà có hiệu lực cao. Hình thức truyền đạt, phổ biến mệnh lệnh rất đa dạng, linh hoạt, như bằng miệng, bằng truyền đơn, bằng loa phóng thanh; hình thức sinh hoạt dân chủ đóng góp trí tuệ tìm các phương án đi nhanh, đánh giỏi, bất ngờ, táo bạo đã được các đơn vị phát huy tốt. 

Nhờ đó, các đơn vị như Sư đoàn 9 (Quân đoàn 4), Sư đoàn 10 (Quân đoàn 3), Lữ đoàn Tăng 203… đã có được những cách hành quân, cách tiếp cận và chiếm lĩnh trận địa, cách đột kích… rất đặc sắc. Công tác tư tưởng ở từng lực lượng, từng giai đoạn, từng nhiệm vụ đã đi sâu vào từng đặc điểm, từng đối tượng bảo đảm sát, trúng, kịp thời, hiệu quả. Trong tổ chức hành quân thần tốc 15 sư đoàn, công tác tư tưởng đã chú trọng vào đội ngũ cán bộ chỉ huy, lái xe, thợ sửa chữa, kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng và công tác tổ chức để bảo đảm hành quân nhanh, an toàn, bí mật. Công tác tư tưởng ở các đơn vị thuộc Quân đoàn 4 và Sư đoàn 7, chủ lực Quân khu 7 đã động viên kịp thời cán bộ, chiến sĩ khắc phục hy sinh mất mát, nhanh chóng thay đổi phương pháp tác chiến, từ tiến công vào thẳng thị xã Xuân Lộc sang bao vây, chia cắt, tiêu diệt viện binh địch, nhằm phát huy sở trường, thế mạnh của ta, khoét sâu điểm yếu và hạn chế tối đa điểm mạnh của địch. Với các đơn vị tham gia trận đánh Buôn Ma Thuột, công tác tư tưởng đã đi sâu quán triệt yêu cầu bí mật, cơ động nhanh, tiếp cận gần, đánh chắc thắng… Nghệ thuật tuyên truyền cổ động đã kết hợp giữa truyền đạt nội dung nhiệm vụ với cổ vũ, hưỡng dẫn hành động cho bộ đội, vừa thể hiện quyết tâm, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ, vừa thể hiện được phương châm chỉ đạo hành động qua từng giai đoạn, của từng trận đánh. Khẩu hiệu “quyết chiến, quyết thắng” được các đơn vị thay bằng “quyết chiến toàn thắng”. Các đơn vị như Quân đoàn 3, Quân đoàn 1, Bộ Tư lệnh Đoàn 232, Sư đoàn 325, Bộ Tư lệnh 559… đều có những khẩu hiệu rất sinh động, cụ thể, ý nghĩa mà dễ nhớ, dễ đọc. Các hình thức thông báo tin thắng lợi, biểu dương, khen thưởng, thi đua… được vận dụng, khai thác có hiệu quả, đặc biệt là hình thức trao cờ cho các đơn vị thi đua cắm lên những vị trí tiêu biểu, quyết định là hình thức mới có tác dụng to lớn.

Ba là, quán triệt tinh thần chủ động tiến công, lấy vai trò, tinh thần tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên làm đột phá. 

Trước những diễn biến mau lẹ của cuộc kháng chiến, công tác tư tưởng đã chủ động, nhạy bén, linh hoạt phát triển trên cơ sở quán triệt sâu sắc quyết tâm của Quân ủy Trung ương, kịp thời chỉ ra những chủ trương, nhiệm vụ mới; đặt ra những mục tiêu chiến đấu phát triển không ngừng, nhờ đó liên tục nâng cao khí thế của cán bộ, chiến sĩ trong các đơn vị, bảo đảm vừa tập trung hoàn thành nhiệm vụ trước mắt, vừa định hướng tư tưởng cho những nhiệm vụ tiếp theo. Sự nhạy bén chủ động không ỷ lại, thụ động của công tác tư tưởng đã đáp ứng được yêu cầu thần tốc, táo bạo phát huy được vai trò năng động, sáng tạo của các đơn vị, các lực lượng, bắt kịp với tình hình, làm cho bộ đội luôn có sự chuẩn bị theo hướng tích cực nhất, sẵn sàng đón nhận và đương đầu với những tình thế khó khăn, phức tạp và nhận thức rõ đặc điểm, tính chất của cuộc đấu tranh cách mạng, nắm vững quy luật “càng gần thắng lợi, càng nhiều gian nan”. Đồng thời, kịp thời vạch trần, đánh bại mọi thủ đoạn chiến tranh tâm lý của địch cũng như đấu tranh khắc phục những biểu hiện say sưa với thắng lợi, chủ quan, thỏa mãn dừng lại, hoặc chủ quan trong việc đánh giá địch… Tính chủ động, tích cực của công tác tư tưởng dựa trên cơ sở tinh thần tiên phong, gương mẫu, trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên ở các đơn vị, trong đó đội ngũ cán bộ chính trị giữ vai trò nòng cốt.

Bốn là, khơi dậy truyền thống yêu nước, đại đoàn kết toàn dân tộc, cả nước chung sức đánh giặc, quyết không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ, động viên, phát huy sức mạnh toàn dân tộc vào trận quyết chiến chiến lược cuối cùng.

Từ buổi đầu dựng nước, ý thức cố kết cộng đồng trong cuộc chiến đấu giữ làng, giữ nước đã sớm xuất hiện trong cư dân sinh sống trên dải đất hình chữ S, bởi “nước mất thì nhà tan”, mất nước thì mất tất cả. Theo thời gian, ý thức đó ngày càng được bồi đắp, trở thành chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Mỗi khi đất nước bị xâm lăng, nhân dân ta đều hăng hái tham gia đánh giặc bằng nhiều hình thức, như gia nhập quân đội, tự vũ trang, tổ chức dân binh, thực hiện kế thanh dã. Trải qua cuộc đấu tranh trường kỳ vì độc lập tự chủ của đất nước, tinh thần yêu nước, đại đoàn kết toàn dân tộc tạo nên sức mạnh chống ngoại xâm của nhân dân ta ngày càng được củng cố và phát triển trở thành truyền thống quý báu của dân tộc ta. 

Trong suốt quá trình kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Đảng ta không ngừng bồi dưỡng quyết tâm cho mọi tầng lớp nhân dân, đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục về chiến tranh nhân dân, quân đội nhân dân, về trách nhiệm và vinh dự của mỗi người trước vận mệnh lịch sử của Tổ quốc. Đồng thời, chính quyền các cấp chăm lo đời sống nhân dân trong điều kiện đất nước có chiến tranh, đặc biệt quan tâm thực hiện chính sách của Đảng và Chính phủ đối với gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có người thân lên đường ra mặt trận. Bằng mọi cách, Đảng ta đã tạo nên trong lòng nhân dân ý thức sâu sắc về nghĩa vụ chống đế quốc Mỹ, cứu nước là của mọi nhà, mọi người, chứ không phải của riêng một tổ chức, cá nhân nào để từ đó có thể thực hiện: mỗi người dân là một chiến sĩ. Bằng việc phát huy hiệu quả hoạt động của công tác tư tưởng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, Đảng ta đã huy động được toàn dân, toàn quân tham gia vào trận quyết chiến chiến lược cuối cùng với niềm tin tất thắng. 

Vận dụng bài học kinh nghiệm về tiến hành công tác tư tưởng của Đảng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay

Trong giai đoạn hiện nay, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, do đó yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày càng đòi hỏi cao hơn trong điều kiện tình hình mới. Vì vậy, việc tiếp tục vận dụng những bài học kinh nghiệm về tiến hành công tác tư tưởng của Đảng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 có ý nghĩa quan trọng, trong đó tập trung vào những nội dung chủ yếu sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với công tác tư tưởng. Để nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục và hiệu quả của công tác tư tưởng, các cấp ủy, tổ chức đảng cần quán triệt sâu sắc, bám sát và triển khai kế hoạch để cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng về công tác tư tưởng, nhất là Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa X về công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới và những quan điểm mới về công tác tư tưởng mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra. Đặc biệt, cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc và lịch sử cách mạng vẻ vang của Đảng, sự đoàn kết, thống nhất của toàn dân tộc; không ngừng nâng cao trình độ lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên. Đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước gắn với đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ, tạo sự đồng thuận về nhận thức, thống nhất hành động trong Đảng và Nhân dân.

Hai là, giữ vững và phát huy thế chủ động tiến công trên mặt trận tư tưởng, gắn lý luận với thực tiễn, nói đi đôi với làm, xây đi đôi với chống, lấy việc giáo dục, thuyết phục, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố tích cực, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh làm trọng; thể hiện rõ vai trò tiên phong, chủ lực trong công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức. 

Ba là, công tác tư tưởng cần tập trung phổ biến rộng rãi, kịp thời chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh (nhất là nghiên cứu, phát triển và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh); đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam cho các tầng lớp nhân dân; cổ vũ, động viên tinh thần cách mạng, sáng tạo của nhân dân thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối của Đảng; tổ chức các phong trào cách mạng và phong trào thi đua quần chúng; đấu tranh chống các thế lực phản động trên mặt trận tuyên truyền để bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng; bảo vệ, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ an ninh tư tưởng, văn hóa nói chung. 

Bốn là, phát huy mạnh mẽ giá trị của văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Công tác tư tưởng phải làm cho các tầng lớp nhân dân nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò của văn hóa, từ đó chung tay xây dựng văn hóa trong chính trị, kinh tế - xã hội. Tăng cường công tác giáo dục truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng; tuyên truyền sâu rộng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước gắn với đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, hành động trong Đảng và Nhân dân; không ngừng nâng cao trình độ chính trị cho cán bộ, đảng viên. Đổi mới và triển khai đồng bộ việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, tệ quan liêu, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, nói không đi đôi với làm trong cán bộ, đảng viên.

Năm là, tiếp tục đẩy mạnh việc xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc; trong đó, phải tăng cường xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố đi vào chiều sâu, vững mạnh toàn diện, từng bước tạo thế phòng thủ chung, thống nhất trên từng khu vực, địa bàn và cả nước. Trong tình hình hiện nay, cần đặc biệt coi trọng xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc ngay từ cơ sở, tạo nền tảng xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân. Thường xuyên chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh, làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân; trong đó, chú trọng xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, lực lượng dân quân, tự vệ vững mạnh, rộng khắp, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đồng thời, phát huy vai trò của quần chúng nhân dân trong việc tham gia nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, tập trung vào địa bàn chiến lược, trọng điểm: biên giới, biển, đảo. Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh, đối ngoại trong điều kiện Việt Nam hội nhập quốc tế sâu, rộng. Đây là yêu cầu khách quan, đòi hỏi phải được giải quyết hợp lý, cụ thể, có lộ trình phù hợp với mỗi giai đoạn phát triển của đất nước. 

Ghi chú: 

(1) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng, Toàn tập, tập 35, Nxb CTQG-ST, H.2004, tr.172-173.

(2) Kết luận Hội nghị Quân ủy Miền ngày 18/10/1974.

ThS Lê Đức Thuận - Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng