Từ Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường

Từ Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường

• Bởi Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa
• 13/08/2025 08:37:55
• 23 lượt xem
• 0 lượt thích
• 0 bình luận

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 - kết tinh rực rỡ của tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường

 
Tư tưởng “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt - bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc - đã khẳng định quyền tự chủ quốc gia như một lẽ tất nhiên: “Nam quốc sơn hà Nam đế cư/ Tiệt nhiên định phận tại thiên thư” (Sông núi nước Nam vua Nam ở/ Rành rành định phận tại sách trời). Tinh thần ấy tiếp tục được hun đúc trong suốt các cuộc kháng chiến chống xâm lược sau đó, từ Ngô Quyền với chiến thắng Bạch Đằng năm 938, đến ba lần đại thắng quân Nguyên Mông của nhà Trần, rồi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo... Trong mọi hoàn cảnh, dân tộc ta đều dựa vào nội lực, phát huy sức mạnh toàn dân để bảo vệ độc lập.

Từ truyền thống ấy, dân tộc Việt Nam đã hình thành một ý chí kiên cường, không chịu khuất phục trước bất cứ kẻ thù nào. Bất kể kẻ thù mạnh đến đâu, dân ta vẫn “lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh”, đoàn kết một lòng bảo vệ Tổ quốc. Không chỉ độc lập về chính trị, ông cha ta luôn nỗ lực xây dựng nền văn hóa, nền kinh tế độc lập. Lịch sử đã chứng kiến những triều đại khuyến khích phát triển nông nghiệp, coi trọng giáo dục để đào tạo nhân tài, giữ gìn bản sắc văn hóa.

Từ giữa thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp xâm lược, đất nước rơi vào ách đô hộ, truyền thống tự chủ dân tộc tiếp tục được phát huy qua hàng loạt phong trào yêu nước: Cần Vương, Đông Du, Duy Tân, Đông Kinh nghĩa thục, rồi đến các cuộc khởi nghĩa của Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám, Trương Công Định... Dù thất bại, nhưng các phong trào ấy phản ánh một chân lý không thể dập tắt: khát vọng độc lập, ý chí tự cường là dòng chảy không bao giờ tắt trong tâm thức người Việt.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là kết quả của quá trình kế thừa và nâng lên một tầm cao mới tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường của dân tộc Việt Nam. Không phải ngẫu nhiên mà chỉ trong 2 tuần của tháng 8/1945, toàn dân tộc đồng loạt nổi dậy, lật đổ ách thống trị thực dân, phong kiến, giành chính quyền trên phạm vi cả nước. Đó là kết quả của sự chuẩn bị chiến lược lâu dài, trong đó hạt nhân là đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng Cộng sản, là sự lựa chọn con đường đi lên bằng chính lực lượng của dân tộc “đem sức ta mà giải phóng cho ta”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản”. Đường lối ấy đã đưa dân tộc thoát khỏi thân phận nô lệ và chính thức bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do. Lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại, Nhân dân Việt Nam trở thành người làm chủ vận mệnh đất nước.

Ngay sau ngày độc lập, chính quyền cách mạng non trẻ phải đối mặt với muôn vàn thử thách: giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm. Trong bối cảnh “ngàn cân treo sợi tóc”, Đảng và Chính phủ vẫn lựa chọn con đường dựa vào dân, phát huy tinh thần tự lực tự cường để khác phục mọi khó khăn thách thức. Nhờ đó, chỉ trong một thời gian ngắn, nhân dân ta đã vượt nạn đói nhờ phong trào “Hũ gạo cứu đói”; mở rộng bình dân học vụ để xóa mù chữ cho hàng triệu người; từng bước xây dựng chính quyền cách mạng vững chắc từ cơ sở. Những hành động cụ thể ấy thể hiện rõ tinh thần tự lực, tự cường, chủ động đối mặt và tìm kiếm giải pháp, đưa đất nước vượt qua những giai đoạn cam go nhất.

Tiếp nối truyền thống ấy, trong kháng chiến chống thực dân Pháp, chống đế quốc Mỹ và cả thời kỳ xây dựng đất nước sau hòa bình, Việt Nam luôn giữ vững đường lối độc lập, tự chủ, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ quốc tế. Với đường lối đúng đắn, phát huy được sức mạnh của toàn dân tộc, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta lần lượt đánh bại mọi âm mưu, kế hoạch xâm lược của kẻ thù.

Trưa ngày 30/4/1975 lá cờ giải phóng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, non sông thu về một mối. “Đó không chỉ là chiến thắng vĩ đại của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đầy khó khăn gian khổ, mà còn là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của ý chí độc lập, tự cường và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.” (1)

Sau khi thống nhất đất nước năm 1975 và đặc biệt từ khi thực hiện công cuộc đổi mới từ năm 1986, tinh thần đó lại tiếp tục được phát huy trong điều kiện mới. Bước vào kỷ nguyên hội nhập, Việt Nam tiếp tục khẳng định tầm vóc của một quốc gia độc lập về đường lối, tự chủ trong chính sách, đa phương hóa, đa dạng hóa trong quan hệ đối ngoại. Việt Nam khẳng định quan điểm là bạn, là đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế, đồng thời giữ vững nguyên tắc lấy nội lực là quyết định.

Phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới

 
Trong mọi giai đoạn cách mạng, tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường luôn được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh quán triệt và thực hiện nhất quán, xuyên suốt. Không chỉ trong thời chiến mà cả trong thời bình, tinh thần ấy luôn là nguyên tắc chỉ đạo để đất nước vượt qua mọi thử thách, chủ động thích ứng với mọi hoàn cảnh.

Chính nhờ phát huy cao độ tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường đã giúp Đảng ta không rơi vào bị động, bất ngờ trước các bước ngoặt lịch sử. Từ việc lãnh đạo toàn dân giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám đến việc chủ động kháng chiến toàn quốc trong chống thực dân Pháp; từ việc kiên quyết giữ vững đường lối độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến việc lựa chọn con đường Đổi mới năm 1986…
Tuy vậy, tư tưởng “đem sức ta mà giải phóng cho ta” không có nghĩa là không cần đến sự ủng hộ, giúp đỡ từ quốc tế. Trong tư duy chiến lược của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường luôn gắn bó hài hòa với việc mở rộng hợp tác quốc tế, tranh thủ tối đa sự đồng tình, hỗ trợ của bạn bè năm châu. Đó là sự kết hợp giữa nội lực và ngoại lực, trong đó nội lực đóng vai trò quyết định, ngoại lực là điều kiện quan trọng để đi nhanh hơn, thuận lợi hơn trên con đường phát triển.

Lịch sử đã chứng minh rõ điều đó. Trong các cuộc kháng chiến, sự ủng hộ quốc tế đã trở thành nguồn cổ vũ to lớn, cùng với sức người, sức của, ý chí và bản lĩnh của toàn Đảng, toàn dân ta làm nên những thắng lợi vẻ vang.

Trong công cuộc hội nhập hiện nay, Việt Nam tiếp tục giữ vững quan điểm hội nhập nhưng không hòa tan, mở cửa nhưng không lệ thuộc, tranh thủ ngoại lực nhưng nội lực vẫn là yếu tố quyết định. Chúng ta đã chủ động ký kết các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, tham gia các cơ chế khu vực và toàn cầu trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi và giữ vững bản sắc dân tộc, lợi ích quốc gia.

Đại hội XIII của Đảng xác định rõ: phát triển nhanh và bền vững dựa chủ yếu vào nội lực, trong đó con người là trung tâm, là chủ thể, là nguồn lực quan trọng nhất. Đồng thời, chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, hiệu quả trên nền tảng độc lập, tự chủ, tự cường.

Tinh thần ấy đã được cụ thể hóa bằng những chiến lược dài hạn: phát triển khoa học - công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số, nâng cao năng lực tự chủ về kinh tế, quốc phòng, đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trong mọi tình huống…

Trong quan hệ quốc tế, Việt Nam nhất quán đường lối độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa. Qua đó giữ thế chủ động trong ứng phó với các biến động khu vực và toàn cầu; đồng thời giữ vững nền hòa bình và một môi trường ổn định để phát triển.

Để tiếp tục phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường trong bối cảnh mới, yêu cầu đặt ra là phải xây dựng những nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của đất nước. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Hơn lúc nào hết, chúng ta cần xây dựng một nền kinh tế tự lực, tự cường; một nền quốc phòng - an ninh toàn dân, toàn diện và hiện đại; một hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, một xã hội phát triển, đoàn kết, văn hóa và nhân văn. Muốn như vậy, nhất thiết phải phát huy trí tuệ và sức mạnh của toàn dân tộc…” (2). Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đã nhấn mạnh đến việc khơi dậy mạnh mẽ tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng cống hiến của mọi người dân để khơi dậy động lực của đất nước, đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đây chính là lời hiệu triệu, tạo ra một động lực lớn để đất nước phát triển.

80 năm sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành công, đất nước đã đi qua một chặng đường đầy thử thách nhưng rất đáng tự hào. Từ một dân tộc nô lệ, nghèo đói, bị đô hộ và chiến tranh tàn phá, Việt Nam hôm nay đã trở thành một quốc gia độc lập, thống nhất, ngày càng phát triển và có tiếng nói trên trường quốc tế. Từ nền tảng vững chắc đó, Việt Nam sẽ tiếp tục vươn mình, từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành nước phát triển vào năm 2045 - đúng dịp kỷ niệm 100 năm thành lập nước./.

Theo TTXVN

(1) (2) Trích bài viết “Nước Việt Nam là một dân tộc Việt Nam là một” của Tổng Bí thư Tô Lâm